Eerst verschenen in Mo* Magazine (online).
België moet vol inzetten op multilaterale samenwerking
Drie miljard euro investeren in hernieuwbare, lokale energiebronnen in België geeft mogelijk een betere return-on-security dan nieuwe gevechtsvliegtuigen.
Veiligheid gaat natuurlijk al lang niet meer over het bewaken van de landsgrenzen.
We identificeren bedreigingen verder van huis; kleine brandjes blussen voorkomt groter onheil. Van interne tot regionale of zelfs internationale conflicten. Vroeger ingrijpen is beter, bij voorkeur voor er gevochten wordt.
Conflicten maken noodzakelijk deel uit van de menselijke conditie. Mensen, groepen van mensen, landen, bedrijven hebben verschillende belangen. Dat maakt verandering en vooruitgang mogelijk. Kleine landen hebben er belang bij om zichzelf in een groter kader in te schakelen zodat hun belangen niet geschaad worden. Tijdens de Koude Oorlog besloot België dat NAVO-lidmaatschap de beste garanties bood voor haar territoriale en politieke soevereiniteit.
Meer dan twintig jaar na de Val van de Muur probeert de NAVO andere rollen uit. In Afghanistan moest de organisatie een peperduur Amerikaanse avontuur van ruggensteun en legitimiteit voorzien. Onderbemand en op louter militaire leest geschoeid kwam er van de vooropgestelde doelen – democratisering, ontwikkeling, vrouwenrechten – weinig in huis.
De uitbreiding van de organisatie zelf, naar bijvoorbeeld Oekraïne, blijkt meer en meer een factor van instabiliteit. Heeft België voldoende gewicht binnen het bondgenootschap om die zwalpende, gevaarlijke koers bij te stellen? En indien niet, durven we dan onze (dure) conclusies te trekken?
Realpolitiek
België is meestal geen directe partij in conflicten, maar ervaart wel de impact van conflicten tussen derden: vluchtelingenstromen, verloren investeringen van Belgische bedrijven, enzovoort. In deze onrustige tijden is het oké om Realpolitiek te voeren, maar dan liefst binnen het kader van de VN. Het buitenspel zetten van die organisatie en het eigengereide optreden van onder andere een aantal NAVO-partners heeft bijgedragen aan de huidige chaos in het Midden-Oosten.
Het machtsvacuüm in Irak, het helpen verwijderen van Khadaffi in Libië zonder follow-up plan, het bewapenen van deze of gene partij in de Syrische burgeroorlog… kunnen vergeeflijk “westerse” zonden genoemd worden. Een alternatief daarvoor is geen onrealistische dromerij, maar pure noodzaak. Alleen zo kan de metastase van dat conflict naar Europa gestopt worden.
Veiligheid wil ook zeggen minder afhankelijk worden van invoer uit onstabiele gebieden of uit landen die die afhankelijkheid als politieke pasmunt gebruiken.
België moet vol inzetten op multilateraal. Een actieve rol in een geherwaardeerde VN. Veiligheid wil ook zeggen minder afhankelijk worden van invoer uit onstabiele gebieden of uit landen die die afhankelijkheid als politieke pasmunt gebruiken. Drie miljard euro investeren in hernieuwbare, lokale energiebronnen in België geeft mogelijk een betere return-on-security dan nieuwe gevechtsvliegtuigen.
Inzetten op eerlijke handel, duurzame ontwikkeling, partnerschappen aangaan met de allerzwakste landen betekent niet alleen het indammen van (economische) vluchtelingenstromen nu, maar ook nauwe banden met de dankbare tijgers van morgen. In datzelfde licht moet een verdere verstrenging van de regels voor de Belgische wapenexport gezien worden, helaas nog steeds geen vanzelfsprekendheid.
Europese samenwerking
Bij meer Europese militaire samenwerking de volgende bedenking: zal een hypothetische krachtige EU-defensiepoot een minder kortzichtige economische invulling geven aan veiligheid en roekeloos eigenbelang dan de op zijn laatste benen lopende Amerikaanse unipolaire wereld? Het valt te betwijfelen of concurrerende militaire blokken vrede bevorderen.
De markt werkt niet als het op veiligheid aankomt. Dat kan je zien op microschaal in de VS, waar iedereen zichzelf min of meer naar believen bewapent en verdedigt. Op macroschaal hebben we ettelijke millennia aan menselijke geschiedenis om uit te putten.
Tom Kenis 